1) Bulgaristan’da erken genel seçim gerektiren nedenler.
Bulgaristan Cumhuriyeti’nde 2016 yılında başlayan politik sistem değişikliği direnişleri, 2020 yılı baharında “Başbakan Boyko Borisov’un, Baş Savcı İvan Geşev’in istifası, oligarşi ve mafyanın iktidardan sökülmesi” istekleriyle bir milli protesto hareketi alevlendi ve önüne geçilemedi.
4 Nisan 2021 tarihinde yapılan olağan parlamento seçimlerinde protesto hareketinden 3 yeni kurulmuş partiler 45. Halk Meclisine girdi ve toplam 240 kişilik parlamentoda 96.sandalye alarak meclisi pat etti.

B. Borisov’un Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları (GERB) partisi 75 milletvekili ile yine en “büyük” parti durumunu korusa da 12 Mayıs’ta istifa etmek zorunda kaldı. Hem eski (sosyalist Parti BSP ve Hak ve Özgürlük Hareketi DPS) partilerinden ve halk meclisine ilk kez giren yeni (Var, Böyle Bir Halk VBH, Demokratik Bulgaristan DB ve Ayağa Kalk Bulgaristan… Hareketi AKBH) partilerden tamamen izole bir duruma düştü ve iktidar ufku söndü.

Eski ve yeni partiler arasında da diyalog kurulamaması Bulgar siyasetini kilitledi. Cumhurbaşkanı Rumen Radev Anayasal haklarını kullanarak erken parlamento seçimleri tarihini 11 Temmuz 2021 olarak ilan etti.

“Şeffaf, onurlu ve dürüst” erken seçim yapmak için Başbakan Stefan Yanev yönetiminde erken seçim “program hükümeti” ilan edildi. İç İşleri Bakanlığı seçim huzurunu sağlamak için gerekli önlemleri aldı ve Seçim Kanununda bazı değişiklikler de yapılarak seçim hazırlıkları tamamlandı ve Bulgaristan’da ve dışarıda 68 ülkede birden erken seçim başarıyla yapıldı. İlk kez Avrupa Birliği ülkeleri dışındaki yurttaşlar da istedikleri sayıda sandıkta ve makinalarda oy kullandılar. Türkiye’de 121 seçim sandığı açıldı ve 29 makine kullanıldı. Bu seçime kadar sorun yaratan “Başka bir yerde oy kullanmadım ve kullanmayacağım Deklarasyonu” bu seçimde iyi Bulgarcası olan birinin yardımıyla doldurulabiliyordu.

Seçimin gerekçesi politik krizi aşmak, çalışan bir meclis seçmek ve yeni hükümet kurmaktı.

2. Seçime katılan partiler.
1990’dan beri Bulgaristan’da 411 politik parti, birlik ve hareket kuruldu. Bunlardan 23’ü 11 Temmuz seçimine katıldı. Bu partileri sağ ve sol cephe partileri olarak ikiye ayırmazdan önce, eski partiler (var olan süzenin korunmasını isteyen politik partiler) ve protesto hareketinden doğan yeni (dönüşüm isteyen) partiler olarak iki gruba ayırabiliriz.
“Statükocu partiler” olarak da bilinen ve hem 4 Nisan hem de 11 Temmuz 2021’de halk meclisine giren birinci grup partileri – GERB, BSP ve HÖH-DPS iken, ikinci grup güçleri de- VBH, DB ve AKBH partileridir.

Bu partilerin hepsi Bulgaristan’da, yurtdışında ve ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nde seçmenden oy istediler. (Türkiye’de HÖH ve GERB vardı)
Bulgaristan’da 2001 birden beri nüfus sayımı yapılmamıştır.
Son sayımda 7 milyon nüfus saptanırken, halen 1.2 milyonu Türkiye’de, toplam 3.2 milyonu yurt dışında olmak üzere 6 milyon nüfus olduğu iddia edilen ülkede 4 Nisan seçiminde 3.4 milyon oy kullanılmışken bu seçimde Milli Seçim Komisyonu verilerine göre katılım % 20 azalmıştır.

3. 11 Temmuz 2021 seçimleri sonuçları:
%4 barajını aşan parti ve koalisyonlar:
Partiler Alınan oylar % Milletvekili sayısı
1)Var, Böyle Bir Halk Partisi 657 829 % 24.08 65 Milletvekili
2)GERB partisi 642 165 % 23.51 63 Milletvekili
3)Sosyalist Parti (BSP) 365 695 % 13.39 36 Milletvekili
4)Demokratik Bulgaristan 345 331 % 12.64 34 Milletvekili
5)Hak ve Özgürlük Hareketi 292 514 % 10.71 29 Milletvekili
6)Ayağa Kalk Bulgaristan 136 885 % 5.01 13 Milletvekili
SEÇİME TOPLAM 2 440 424 SEÇMEN KATILMIŞTIR
Not: Bu sonuçlarda yurtdışından gelen oyların dağılımı şöyledir:
% 35.53 VBH – “Var. Böyle Bir Halk”;
% 18.56 DB – “Demokratik Bulgaristan”;
% 17.68 HÖH – “Hak ve Özgürlükler Partisi”;
% 9.2 GERB – “Avrupa Bulgaristan Vatandaşları”
% 6.4 BSP – “Bulgar Sosyalist Parti”
% 3.61 AKBH – “Ayağa Kalk Bulgaristan… Hareketi

Bu seçimde yurt dışından gelen oylardan yalnız Türkiye Cumhuriyetinden gelen oylar artış kaydetmiş ve Türkiye oylarının % 89’u Hak ve Özgürlükler Hareketine verilmiştir.

Kazanan ve kaybeden partiler.
“Statüko” partilerinin üçü de (GERB, BSP ve HÖH) Bulgaristan’da oy kaybına uğramıştır.

• GERB partisi 200 bin oy kaybetmiş ve 150 bin seçmen sandığa gitmezken, 30 bin oy “Var, Böyle bir Halk” partisine ve 20 bin oy da “Demokratik Bulgaristan” koalisyonuna kaymıştır.

• BSP partisi 120 bin oy kaybetmiştir. Bu oylardan 20 bini “Var Böyle Bir Halk” partisine 10 bini de “Demokratik Bulgaristan” hareketine kaymıştır.

• HÖH-DPS partisi 46 bin civarında oy kaybetmiştir. Seçim hükümetinin oy sansarlarıyla mücadelesinden ürken ve korkan Müslüman Millet-Çingene seçmen sandığa gitmemiştir.

11 Temmuz’da milletvekili sayısı düşen politik partiler.
46. Halk meclisine giren statüko partileri oy ve milletvekili kaybetmiştir.

4 Nisan’da 75 milletvekili olan GERB -63 milletvekili
4 Nisan’da 41 milletvekili olan BSP -36 milletvekili ve
4 Nisan’da 30 milletvekili olan HÖH -29 milletvekili.
4 Nisan’da 14 milletvekili olan AKB -13 milletvekili.

Sonuç olarak: 15 milletvekili parti değiştirmiştir.

11 Temmuz’da milletvekili sayısı artan partiler.
4 Nisan’da 51 milletvekili olan VBH partisi 65 milletvekili çıkarmıştır,
4 Nisan’da 27 milletvekili olan DB koalisyonu 34 milletvekili çıkarmıştır.

Sonuç: 11 Temmuz’da 20 milletvekili dönüşüm hareketine kazandırılmıştır.
Önemli: Yurtdışındaki soydaşlarımız oy potansiyelinin ancak % 5’ini kullanarak Hak ve Özgürlükler Partisine 4 milletvekili kazandırmıştır.