Musa VATANSEVER

Türk töresi, köklü ve kadim bir öğretiyi, bir yaşam felsefesini temsil eder. Yüzyıllar boyunca Türklerin dünya üzerinde barış ve adaletle hüküm sürmesini sağlayan, toplumun temel yapı taşlarını oluşturan bu töre, insanlık için bir rehber, adalet için bir temel, ve doğa ile uyumlu bir yaşamın anahtarı olmuştur. Bu 33 buyruk, her bir maddesiyle bir toplumun nasıl sağlam bir şekilde ayakta durabileceğini, bireyin hem kendisine hem de topluma karşı olan sorumluluğunu hatırlatır.

1. Tengri İnancı ve Ruhani Bütünlük

Türk töresi, ilk ve en temel buyruk olarak Tengri’yi, yani Yaratan’ı tanır. Bu, bireyin manevi hayatında başka bir güce boyun eğmeyerek tek olan Yaratıcı’ya yönelmesini öğütler. İnanç sisteminin merkezine bu tek ve üstün gücü koyarak, toplumda bir ruhani bütünlük oluşturur. “Bir İl, bir Kağan, bir Tengri” ilkesi, toplumun ruhen ve yönetim açısından da birleşik olması gerektiğini ifade eder. Bu yönüyle, sadece dünyevi bir düzeni değil, aynı zamanda manevi bir bağı da güçlendirir.

2. Töreye Bağlılık ve Adaletin Tesisi

Türk töresi, bireyi ve toplumu töreye sadık kalmaya davet eder. “Kim ki töreye uya kutlanır, kim ki töreye kıya katlanır” buyruğu, töreye uymanın getirdiği iyilikle, ona karşı gelmenin getirdiği cezanın kaçınılmaz olduğunu belirtir. Töre, toplumun ortak vicdanını temsil eder ve herkesin bu kurallara uyması beklenir. Toplumda dirliği ve birliği sağlayan bu temel ilke, bireysel adaletin yanı sıra toplumsal adaletin de sağlanmasına katkı sunar.

3. İnsan İlişkilerinde Dürüstlük ve Merhamet

Töre, yalan söylememeyi, zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırmamayı emreder. Bu kurallar, toplumdaki ilişkileri düzenler ve bireylerin birbirine olan güvenini sağlamlaştırır. Ayrıca, haksızlık yapan ya da aldatıcı iş tutan bireylere hesap sorulacağı açıkça ifade edilir. Bu durum, toplumun her bir bireyinin dürüst ve şeffaf olmasını teşvik eder. Haksızlık karşısında sert bir duruş sergilerken, mazluma merhamet gösterilmesi gerektiğini vurgular. Adalet, sadece cezalandırmakla değil, aynı zamanda mazlumlara yardım eli uzatmakla da hayat bulur.

4. Doğa ve Çevreye Saygı

Türk töresi, doğaya saygıyı da kapsar. “Gereksiz yere ağaç kesmeyeceksin, suyu kirletmeyeceksin” ilkesi, doğayla uyum içinde yaşamanın önemini ifade eder. Doğanın insan hayatının ayrılmaz bir parçası olduğu bilinciyle hareket edilmesi, gelecek nesillere bırakılacak temiz bir dünyanın anahtarıdır. Bu buyruklar, sadece insan ilişkilerini değil, doğaya karşı sorumluluğu da gözeterek bütüncül bir yaşam felsefesini ortaya koyar.

5. Sabır, Hoşgörü ve Şükür Bilinci

Türk töresi, sabrı ve hoşgörüyü över, insanları kin ve gururdan uzak olmaya davet eder. Özellikle “Kusur görmeyecek, kusur aramayacaksın” buyruğu, bireylerin birbirlerine karşı hoşgörülü olmaları gerektiğini ifade eder. Bu yaklaşım, toplumda huzuru sağlayan, bireylerin barış ve anlayış içinde yaşamasını mümkün kılan bir ilkedir. Yazgıya asi olmamak, güçlü anlarda affedici olmak, zayıf anlarda ise sabır göstermek, her bireyin kendine hâkim olmasını ve olaylara geniş bir perspektiften bakmasını sağlar.

6. Eşitlik ve Özgürlük İlkesi

Törede, kimsenin kimseye üstünlük taslamayacağı ifade edilir. “Ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak” buyruğu, insanların kökenine veya dış görünüşüne göre ayrım yapılmaması gerektiğini söyler. Bu, toplumda eşitliğin sağlanması için önemli bir ilkedir ve her bireyin eşit haklara sahip olduğunu vurgular. Bu yaklaşım, Türk toplumunun çok kültürlü yapısına da uyum sağlamıştır, çünkü farklılıkların zenginlik olarak görülmesini teşvik eder.

7. Töreye Uymak ve Hakça Yaşamak

Töreye uymanın sadece bir görev değil, bireyin kendini gerçekleştirmesi için bir fırsat olduğu belirtilir. Her birey, erdemli bir yaşam sürmeye, kendine ve çevresine karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmeye davet edilir. Bu toplumsal düzen, her bireyin hakça ve adil bir yaşam sürmesi için bir çerçeve sunar. İnsanların yargılanacağını hatırlamaları, onların doğru yoldan sapmamaları için bir hatırlatmadır.

Sonuç: Kendini Bil ve Töreye Sadık Kal

Türk töresi, bireyin kendine, ailesine, milletine ve doğaya karşı olan sorumluluğunu hatırlatır. Her bir buyruk, bireyi toplumun bir parçası olarak gören, aynı zamanda onu erdemli bir yaşam sürmeye davet eden bir ilkedir. “Titre ve kendine dön” çağrısı, geçmişe bağlı kalmak değil, aksine öz değerleri tekrar hatırlayarak güçlü bir geleceğe adım atmayı simgeler. Bu buyruğu anlayan her birey, hem kendi hayatında hem de toplumda adalet, ahlak ve merhametle hüküm sürecektir. Türk töresi, bugünün dünyasında da geçerli olan bu evrensel değerleri hatırlatarak, bireylerin kendi yollarını bulmalarına rehber olur. Töreye sadık kalmak, sadece geçmişe bağlılık değil; aynı zamanda geleceğe de sağlam bir miras bırakmaktır.