Gülten RAYİMOĞLU

Bir insan bir ülkeden göç ettiğinde, geride neyi bırakmış olur? Toprağını mı? Anılarını mı? Yoksa kendini mi?

1977-78 yıllarında Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç eden 130 bin Türk, aslında sadece bir ülke değiştirmedi. Bir geçmişten, bir kimlikten, bir alışkanlıktan kopmaya çalıştı ama tam olarak kopamadı. Türkiye’de yeni evler yaptılar, işlerini kurdular, çocuklarını büyüttüler. Ama onları asıl zorlayan şey, yeni bir hayat kurmak değil, eski hayatlarının hâlâ içlerinde bir yerlerde yaşamaya devam etmesiydi.

Çünkü insanın toprağıyla olan bağı, sadece fiziksel değildir.

Türkiye’de Yeni Bir Hayat, Ama Eski Bir Özlem

Gelenlerin çoğu burada çok daha iyi şartlarda yaşadı. Türkiye’de hayatlarına kaldıkları yerden devam ettiler, hatta çoğu için ekonomik olarak daha iyi bir dönem başladı. Ama bu “daha iyi” hayat, geçmişlerini unutturmadı.

Türkiye’ye gelen her Bulgaristan Türkü, bir gün geri dönüp doğup büyüdüğü toprakları tekrar görmek istedi. İçinde, “acaba dönsem mi?” sorusunu hep taşıdı.

Çünkü insan doğduğu toprakları terk edebilir ama ruhu oradan kolay kolay ayrılmaz.

Şimdi Geri Dönüyorlar mı?

Yıllar geçti, emeklilik geldi çattı. Bulgaristan bir yandan çifte vatandaşlık haklarını genişletti, mülk edinmeyi kolaylaştırdı, sosyal güvenceler sundu. Bir zamanlar “gidin” dediği insanları, şimdi “gelin” diye çağırıyor.

Ve bu çağrı karşılık buldu.
Emekli olan birçok Bulgaristan göçmeni, tekrar doğdukları topraklara dönmeye başladı.

Ama bu dönüş, ne tam bir dönüş ne de tamamen bir kopuş. İki ülke arasında gidip gelen bir hayat başladı. Kışın Türkiye’de, yazın Bulgaristan’da… Bedenleri iki ülkede, ruhları ise hâlâ “aradaydı.”

Bir İnsan Gerçekten Göç Edebilir mi?

Bu hikâye bize şunu gösteriyor: Göç etmek, sadece bir yer değiştirmek değildir. Yeni bir ülkeye gitmek yetmez, çünkü insanın kökleri, ayakları nereye basarsa bassın, ruhunda taşımaya devam ettiği şeydir.

1977-78’de Türkiye’ye gelenler, burada evlerini yaptı, işlerini kurdu, çok daha iyi şartlarda yaşadı. Ama içlerinde hep bir şey eksikti.

Belki de bu yüzden, şimdi tekrar geriye, köklerine dönmek isteyenler var.

Ama dönmek de tam anlamıyla mümkün değil. Çünkü geride bıraktıkları topraklar aynı kalsa da zaman değişti, insanlar değişti, dünya değişti.

Asıl soru şu:
Bir insan, gerçekten göç edebilir mi?
Yoksa, gittiği her yere, geçmişini de mi götürür?